Allostase wordt in de biologie gebruikt om de invloed van stress op het lichaam uit te leggen.
Wanneer de omstandigheden om ons heen veranderen, past ons lichaam zich daarop aan. Er worden processen in gang gezet, zodat er weer een evenwicht ontstaat waar het lichaam goed bij functioneert. Deze processen worden allostase genoemd en de veranderingen om ons heen zijn de zogenoemde stressoren.
De moeite die het lichaam moet doen om bij een stressvolle situatie weer in evenwicht te komen wordt allostatische lading genoemd. Bij een zwakke stressor is de allostatische lading klein en zijn de stressreacties mild. Is de allostatische lading groot, dan zijn ook de stressreacties sterker.
Als de allostatische lading te groot wordt, en de stress lang aanhoudt, heeft dat negatieve gevolgen voor de gezondheid.
Neem bijvoorbeeld het reguleren van onze lichaamstemperatuur. Is de temperatuur te laag, dan zal het lichaam lichaamsvet gaan verbranden en spieren laten trillen om warmte op te wekken. Je gaat rillen en klappertanden, en het bloed wordt uit de huid teruggetrokken om warmteverlies te beperken. Ook je gedrag wordt aangepast. Je zal de zon of de kachel op zoeken of een dikke trui aantrekken. Je temperatuur zal vervolgens weer stijgen naar het gewenste niveau, de stress verdwijnt en je lichaam is weer in balans.
Hetzelfde principe wordt ook toegepast in de hersenen. De amygdala is een hersengebied dat een grote rol speelt bij emotie. Wanneer er zich een stressor voordoet (bijvoorbeeld ongewenste kou), dan bestempelt de amygdala dat als een negatief en heb je daar dus een negatief gevoel bij (een vorm van angst). De allostase wordt in werking gezet en je gaat ervoor zorgen dat je geen last meer hebt van deze stressor en de angst stopt.
Om de controle over angst te verbeteren veranderen de hersengebieden, waaronder de amygdala, van structuur. Echter, als deze angst te lang aanhoudt en er dus geen evenwicht ontstaat, kunnen deze aanpassingen op den duur problemen geven. Hierdoor kunnen er angststoornissen of geheugenproblemen ontstaan. De allostatische lading is dan te groot en de stress wordt chronisch.
Deze visie vanuit de biologie illustreert perfect dat stress op zich niet per definitie slecht is, maar dat het gevaar hem zit in chronische stress. Korte stressmomenten maken je in zekere zin zelfs weerbaarder. Maar zorg op tijd voor ontspanning en comfort, zodat je lichaam, inclusief hersenen, weer in evenwicht kunnen komen. Dan ben je daarna weer klaar voor een nieuw avontuur!
Meer weten over gezonde en ongezonde stress? Lees dan ook het artikel ‘Gezonde stress’. Last van overmatige stress en kun je wel wat hulp gebruiken om er weer vat op te krijgen? Maak een afspraak bij Lifestyle Coaching Moving Forward.
Reactie plaatsen
Reacties